Συχνές ερωτήσεις για το αλουμίνιο και την ανακύκλωση

Πόσο είναι απαραίτητη η συσκευασία για τη διακίνηση των προϊόντων;

Η συσκευασία είναι απολύτως απαραίτητη για την ασφαλή διακίνηση των προϊόντων ενώ παράλληλα παρέχει στους καταναλωτές απαραίτητες πληροφορίες για το περιεχόμενό τους (συστατικά, ημερομηνία λήξης κ.λπ.). Έχει αποδειχθεί ότι σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπου τα προϊόντα διακινούνται χωρίς την κατάλληλη συσκευασία, παρατηρούνται συχνά μολυσματικές ασθένειες.

 

Γίνονται προσπάθειες, ώστε οι συσκευασίες να εναρμονίζουν τις εφαρμογές τους με τις αρχές για την προστασία του περιβάλλοντος;

Ναι! Για το λόγο αυτό, η βιομηχανία πραγματοποιεί σημαντικές επενδύσεις, ώστε με τη σύγχρονη τεχνολογία να προχωρά σε τέτοιες εφαρμογές. Η βιομηχανία αλουμινίου έχει καταφέρει να μειώσει το βάρος του αλουμινένιου κουτιού κατά 40% από το 1972 έως σήμερα και, επομένως, καταναλώνει λιγότερες πρώτες ύλες και ενέργεια. Επίσης, πραγματοποιούνται έρευνες για τον κύκλο ζωής των συσκευασιών (life cycle analysis), ώστε από την αξιολόγησή τους να προκύψουν συμπεράσματα για τις επιπτώσεις των συσκευασιών στο περιβάλλον και να ληφθούν τα ενδεικνυόμενα μέτρα.

 

Ποια είναι η συμμετοχή των αποβλήτων των συσκευασιών στα απορρίμματα στη χώρα μας;

Η συμμετοχή των αποβλήτων των συσκευασιών κατά βάρος στα αστικά απορρίμματα στη χώρα μας, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, είναι περίπου 30%. Και η σύνθεσή τους είναι: Χαρτί-χαρτόνι 42%, πλαστικά 26%, γυαλί 18%, μέταλλα 8%, ξύλο-λοιπά 6%.

Στη χώρα μας παράγονται ετησίως περίπου 4,6 εκ. τόνοι αστικών στερεών αποβλήτων.

Η περιοχή που παράγει τα περισσότερα στερεά απόβλητα, άρα και τα περισσότερα απορρίμματα από συσκευασίες, είναι η Αττική (περίπου το 40% του συνόλου της χώρας).

 

Ποιο είναι το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στη χώρα μας για τη διαχείριση των αποβλήτων από τις συσκευασίες;

Η διαχείριση των απορριμμάτων από συσκευασίες πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με το νόμο 2939 της 2ας Αυγούστου 2001 περί «εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών και άλλων προϊόντων», με τον οποίο εναρμονίσθηκε η εθνική μας νομοθεσία με την Οδηγία 94/62/20/12/1994 της Ε.Ε. Ως άλλα προϊόντα νοούνται οχήματα στο τέλος της ζωής τους, ελαστικά οχημάτων, μπαταρίες, συσσωρευτές, ηλεκτρικές και ηλεκτρολογικές συσκευές, υλικά εκσκαφών και κατεδαφίσεων κ.λπ.

Ο όρος «εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών» δημιουργήθηκε για να επισημάνει τον τρόπο διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, που έχει ως στόχο να μην επιβαρύνονται τα απορρίμματα με υλικά (συσκευασίες) που μπορούν να αξιοποιηθούν.

Στην έννοια της εναλλακτικής διαχείρισης περιλαμβάνονται οι εργασίες συλλογής, μεταφόρτωσης, προσωρινής αποθήκευσης, επαναχρησιμοποίησης και αξιοποίησης των συσκευασιών που ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί, ώστε να μη μπουν στη ροή των αποβλήτων αλλά αντιθέτως, με τις κατάλληλες παραγωγικές διαδικασίες, να γίνουν νέα προϊόντα και να επιστρέψουν στο ρεύμα της αγοράς.

Στη διαδικασία αυτή ανήκει και η ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας, άρα και των αλουμινένιων κουτιών.

 

Ποιοι είναι υπόχρεοι για την εφαρμογή του νόμου αυτού;

Όλοι οι παράγοντες που συμμετέχουν στην «αλυσίδα» της παραγωγής, διακίνησης και χρήσης των συσκευασιών, όπως οι δημόσιες αρχές, οι ΟΤΑ, η βιομηχανία, το εμπόριο, οι καταναλωτές σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) είναι επίσης υπόχρεοι για την οργάνωση των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων από συσκευασίες σύμφωνα τις διατάξεις του νόμου.

 

Ποιοι είναι οι στόχοι που ορίζονται στον νόμο ως προς τα ποσοστά ανακύκλωσης των συσκευασιών που πρέπει να επιτευχθούν;

Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2005 πρέπει να αξιοποιείται το 50% κατά βάρος των αποβλήτων συσκευασίας και να ανακυκλώνεται από το σύνολο των υλικών συσκευασίας τουλάχιστον το 25% κατά βάρος και για κάθε υλικό να ανακυκλώνεται τουλάχιστον το 15%.

Σύμφωνα με νέα Οδηγία της ΕΕ (2004/12/11 Φεβρουαρίου 2004) μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2008 το αργότερο, τα ελάχιστα ποσοστά ανακύκλωσης κατά βάρος των υλικών που περιέχονται σε απορρίμματα συσκευασίας είναι 60% για γυαλί, χαρτί και χαρτόνι, 50% για τα μέταλλα, 22,5% για τα πλαστικά, λαμβάνοντας αποκλειστικά υπόψη υλικά που ανακυκλώνονται εκ νέου σε πλαστικά, 15% για το ξύλο.

Για τη χώρα μας, όπως και για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, δίνεται η ευχέρεια να μεταθέσουν την επίτευξη αυτών των στόχων σε ημερομηνία επιλογής τους που δεν μπορεί να είναι μεταγενέστερη της 31ης Δεκεμβρίου 2011.

Με τη νέα Οδηγία και το αλουμινόχαρτο θεωρείται υλικό συσκευασίας.

 

Με ποιους τρόπους οι Δήμοι και οι Κοινότητες πρέπει να εφαρμόζουν το νόμο για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών;

Ο νόμος προβλέπει ένα θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο οι Δήμοι και οι Κοινότητες, μόνοι ή σε συνεργασία με άλλους φορείς, πρέπει να οργανώνουν και να υλοποιούν συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων από συσκευασίες και άλλα προϊόντα. Τα συστήματα αυτά πρέπει να εγκρίνονται από τον Εθνικό Οργανισμό Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων. (Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα). Μέχρι την ίδρυση του Οργανισμού τα συστήματα εγκρίνονται από ειδικό γραφείο του ΥΠΕΧΩΔΕ.

 

Έχουν εγκριθεί τέτοια συστήματα;

Έχει εγκριθεί ένα συλλογικό πανελλαδικό συλλογικό σύστημα διαχείρισης συσκευασιών (ΣΣΕΔ-Ανακύκλωση) που συνεργάζεται με Δήμους και προωθεί σύστημα για την ανάκτηση, ανακύκλωση των απορριμμάτων από όλα τα υλικά συσκευασίας. Στο σύστημα αυτό συμμετέχει και η ΕΛΒΑΛ.

Έχουν εγκριθεί επίσης ατομικά συστήματα για διάφορες συσκευασίες.

 

Ποιες είναι οι μέθοδοι διαχείρισης των αποβλήτων και ποια η συμμετοχή της ανακύκλωσης;

Το 2010 η συνολική παραγωγή αποβλήτων στην Ε.Ε ανήλθε σε 2.5 δισεκατομμύρια τόνους από το ποσοστό αυτό πολύ λίγα ανακυκλώθηκαν, μόλις το 36%, με το υπόλοιπο ποσοστό απορριμμάτων να καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής και καύση. Από τον συνολικό όγκο των παραπάνω απορριμμάτων, τουλάχιστον 600 εκατομμύρια τόνοι μπορούσαν να ανακυκλωθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν.

Συγκεκριμένα σε έρευνα του 2013:

Βερολίνο 
Σε λειτουργία 2 μονάδες Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, 8 μονάδες θερμικής επεξεργασίας, 5 μονάδες κομποστοποίησης. Ποσοστό ανακύκλωσης 87%.

Κοπεγχάγη
Σε λειτουργία 20 μονάδες θερμικής επεξεργασίας απορριμμάτων, 7 μονάδες κομποστοποίησης, 25 μονάδες διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών. Ποσοστό ανακύκλωσης 96%.

Παρίσι 
Διαθέτει μόνο 2 μονάδες υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων. Κοντά στο Παρίσι λειτουργούν 14 μονάδες θερμικής επεξεργασίας. Ποσοστό ανακύκλωσης 83%.

Λονδίνο 
Είναι σε λειτουργία 7 μονάδες υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων και υπάρχουν 19 μονάδες κομποστοποίησης. Ποσοστό ανακύκλωσης 70%.

Άμστερνταμ 
Είναι σε λειτουργία 27 μονάδες διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών και υπάρχουν 12 μονάδες κομποστοποίησης και 7 μονάδες θερμικής επεξεργασίας. Ποσοστό Ανακύκλωσης 91%.

Μαδρίτη 
Υπάρχουν 5 μονάδες υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων και 17 μονάδες κομποστοποίησης. Ποσοστό ανακύκλωσης 62%.

Ρώμη 
Υπάρχουν 5 μονάδες υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, 12 μονάδες ανακύκλωσης και 7 μονάδες κομποστοποίησης. Ποσοστό ανακύκλωσης 58%.

Αθήνα
Σε λειτουργία 1 ΧΥΤΑ. Ποσοστό Ανακύκλωσης 24,5 % ενώ το υπόλοιπο 75 με 80% των απορριμμάτων καταλήγει σε υγειονομική ταφή.

Πηγή:   http://www.skai.gr/news/environment/article/223552/diaheirisi-aporrimmaton-se-poleis-tis-europis/#ixzz3f681tgRA
Πηγή: European Commission Environment
Υπάρχουν πολλές συσκευασίες με υλικό το αλουμίνιο;

Το αλουμίνιο είναι ιδανικό υλικό για τη συσκευασία και το συναντάμε συχνά όπως σε συσκευασίες φαρμάκων, σε κονσέρβες, μαζί με άλλα υλικά, όπως σε κουτιά τσιγάρων, το γνωστό αλουμινόχαρτο (foil), δισκάκια, φόρμες, φιάλες αεροζόλ, πώματα κ.λπ. Η κυριότερη όμως παγκοσμίως συσκευασία από αλουμίνιο που έχει κερδίσει την προτίμηση των καταναλωτών είναι τα αλουμινένια κουτιά μπίρας και αναψυκτικών.

 

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των αλουμινένιων κουτιών;

Είναι πολλά και σημαντικά. Δεν οξειδώνονται, είναι ελαφρά και ανοίγονται εύκολα, το περιεχόμενό τους παγώνει γρήγορα ενώ προστατεύεται από εξωγενείς παράγοντες, όπως φως, νερό και αέρας, έχουν ασφάλεια κατά τη μεταφορά τους, ανακυκλώνονται και θεωρούνται συσκευασία φιλική προς το περιβάλλον.

 

Γιατί τα μεταχειρισμένα αλουμινένια κουτιά μπίρας και αναψυκτικών έχουν διεθνώς υψηλό ποσοστό ανακύκλωσης;

Διότι το αλουμίνιο επαναχυτευόμενο δεν χάνει τις χημικές του ιδιότητες και έτσι το μέταλλο που παράγεται με πρώτη ύλη το ανακυκλωμένο αλουμίνιο είναι άριστης ποιότητας. Η επαναχύτευση του αλουμινίου μπορεί να επαναλαμβάνεται συνεχώς χωρίς αντενδείξεις στην ποιότητα του μετάλλου.

Το αλουμινένιο κουτί κατασκευάζεται από ένα μόνον υλικό, το αλουμίνιο, και έτσι δεν απαιτείται η δύσκολη διαδικασία διαχωρισμού των υλικών.

Τα αλουμινένια κουτιά μπορούν εύκολα να συμπιεστούν και να μειωθεί πολύ σημαντικά ο όγκος τους, ώστε να αποθηκεύονται και να μεταφέρονται εύκολα.

 

Τα μεταχειρισμένα αλουμινένια κουτιά έχουν σημαντικό χρηματικό αντίτιμο για όσους κάνουν ανακύκλωση;

Η αξία των μεταχειρισμένων αλουμινένιων κουτιών είναι μεγαλύτερη από την αξία άλλων υλικών συσκευασίας. Μπορούν εύκολα να πουληθούν τοις μετρητοίς. Και το γεγονός αυτό είναι ισχυρό κίνητρο για την ανακύκλωσή τους.

 

Η ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας πόσο είναι διαδεδομένη στη χώρα μας;

Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, τα ποσοστά ανακύκλωσης κατά βάρος των διαφόρων υλικών συσκευασίας είναι:

Χαρτί-χαρτόνι 64,3%, πλαστικό 3,4%, γυαλί 21,3%, λευκοσίδηρος 3,5%, αλουμίνια 30,4%, ξύλο 22,74%.

Οι επιδόσεις αυτές δεν μπορούν να θεωρηθούν ικανοποιητικές και πρέπει να βελτιωθούν, ώστε να φθάσουν στα επίπεδα που επιβάλει η ΕΕ αλλά και η εθνική μας νομοθεσία.

Σε νέα έρευνα του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, στο χαρτί-χαρτόνι επιτυγχάνονται σταθερά οι ποσοτικοί στόχοι, με το ποσοστό ανακύκλωσης να ξεπερνά κατά πολύ το όριο του 60%.

Αντιθέτως, ο νέος ποσοτικός στόχος για τα μέταλλα (αλουμίνιο και λευκοσίδηρος) για ανακύκλωση 50% κατά βάρος, δεν επιτεύχθηκε για κανένα από τα έτη 2011, 2012 και 2013.

Ο νέος ποσοτικός στόχος που ορίζει ποσοστό ανακύκλωσης 60% κατά βάρος δεν επιτεύχθηκε ούτε για το γυαλί για κανένα από τα έτη 2011, 2012 και 2013.

Αντίθετα, επιτυγχάνεται σταθερά ο ποσοτικός στόχος για το ξύλο με το ποσοστό ανακύκλωσης να κυμαίνεται μεταξύ 30-75% μέχρι το 2012.

 

Με ποιες δράσεις μπορεί να αναπτυχθεί η ανακύκλωση;

Πρώτα να ευαισθητοποιηθεί το κοινό στις ωφέλειες της ανακύκλωσης, να γίνει τρόπος ζωής των πολιτών, μια καθημερινή πρακτική. Και για να γίνει αυτό πρέπει να διευκολύνονται τα νοικοκυριά στη διαδικασία συλλογής των ανακυκλώσιμων συσκευασιών. Στις ΗΠΑ, που η ανακύκλωση είναι διαδεδομένη, πριν 20 χρόνια υπήρχαν λίγα προγράμματα συλλογής για ανακύκλωση, σήμερα όμως λειτουργούν 9.000 προγράμματα και 12.000 κέντρα συλλογής. Στη Γερμανία, που είναι από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες στην ανακύκλωση, υπάρχουν 5 διαφορετικοί κάδοι συλλογής, ώστε να διευκολύνεται το κοινό να ανακυκλώνει τις συσκευασίες.

 

Πώς πρέπει να γίνει η ευαισθητοποίηση της κοινωνίας;

Να ξεκινήσει από το σχολείο και ιδιαίτερα στο δημοτικό, όπου πρέπει να διαμορφώνεται η ευαισθησία των παιδιών για την προστασία του περιβάλλοντος, για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση που έχει αρχίσει να γίνεται στην χώρα μας πρέπει να ενταθεί, ώστε να γίνει ο κινητήριος μοχλός για την εμπέδωση στη νέα γενιά περιβαλλοντικής συμπεριφοράς.

 

Το ΚΑΝΑΛ πώς συμβάλλει στην ενημέρωση των παιδιών, ώστε να εφαρμόζουν πρακτικές, όπως η ανακύκλωση, που προστατεύουν το περιβάλλον;

Στο ΚΑΝΑΛ, σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα και με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, οι μαθητές των σχολείων που επισκέπτονται το χώρο ενημερώνονται για τις εφαρμογές της ανακύκλωσης και το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στη χώρα μας για την εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων από συσκευασίες και ιδιαίτερα για την ανακύκλωση των αλουμινένιων κουτιών.