Για την παρασκευή του γυαλιού χρησιμοποιούνται υλικά, βιομηχανικά ή φυσικά, που περιέχουν τα ακόλουθα συστατικά σε διάφορες αναλογίες: οξείδιο του πυριτίου (SiO2), το οποίο λαμβάνεται από πυριτική ή χαλαζιακή άμμο, ανθρακική σόδα (οξείδιο του νατρίου), ασβεστόλιθος, δολομίτη και για κρύσταλλα επιπλέον οξείδιο καλίου και οξείδιο μολύβδου. Για την κατασκευή έγχρωμων γυαλιών προστίθενται σε μικρά ποσοστά διάφορα μέταλλα και ενώσεις τους (π.χ. κοβάλτιο για βαθύ μπλε χρώμα, χρώμιο, χαλκός σίδηρος για πράσινο χρώμα, σελήνιο για ροζ, υποξείδιο σιδήρου για κίτρινο χρώμα κ.ο.κ. Παράλληλα, με την προσθήκη διαφόρων άλλων ουσιών επιτυγχάνεται η κατασκευή αδιαφανών και γαλακτώδους εμφάνισης γυαλιών.
Οι πρώτες ύλες που αναφέρθηκαν κονιοποιούνται και μεταφέρονται σε ειδικά καμίνια όπου υπό την ενέργεια υψηλών θερμοκρασίων που φτάνουν τους 1600
oC λειώνουν. Το λειωμένο μίγμα είναι μια παχύρρευστη διαυγής μάζα που ονομάζεται υαλομάζα ή υαλοζύμη (πρόκειται για γυαλί σε ρευστή κατάσταση). Στη συνέχεια, η υαλομάζα υφίσταται διάφορες κατεργασίες για κατάλληλη μορφοποίηση. Μετά τη μορφοποίηση,τα προϊόντα αφήνονται να κρυώσουν με πολύ αργό ρυθμό, γιατί η απότομη ψύξη προκαλεί τη θραύση τους καθώς ψύχονται τα εξωτερικά στρώματα ενώ το εσωτερικό της μάζας διατηρεί την υψηλή θερμοκρασία, με συνέπεια να αναπτύσσονται ισχυρές εσωτερικές τάσεις που προκαλούν τη θραύση. Τέλος, σε ορισμένα έτοιμα προϊόντα γίνεται μια επιπλέον μηχανική επεξεργασία λείανσης και στίλβωσης της επιφάνειάς τους με διάφορα λειαντικά μέσα.
Οι συνηθέστερες μέθοδοι μορφοποίησης της υαλομάζας είναι:
- Η εμφύσηση (glassblowing):Είναι η παλαιότερη μέθοδος κατασκευής υαλοπινάκων, φιαλών και διαφόρων αντικειμένων. Παράγονται με τη μέθοδο αυτή υλικά και αντικείμενα υψηλής ποιότητας αλλά έχει υψηλό κόστος. Χρησιμοποιείται σήμερα για την κατασκευή διαφόρων κομψοτεχνημάτων και σπανιότερα για κατασκευή υαλόπλινθων. Η διαδικασία που ακολουθείται έχει ως εξής: χρησιμοποιείται ράβδος, κενή στο εσωτερικό, που βυθίζεται στην υαλομάζα στους 100 oC και αποσπά μια μικρή ποσότητα. Ο τεχνίτης, φυσώντας μέσα από τη ράβδο, δημιουργεί ένα ψυχρό εσωτερικό στρώμα και εσωτερική πίεση. Περιστρέφοντας τη ράβδο, δίνει με κατάλληλα εργαλεία σχήμα στο γυαλί, ενώ δημιουργείται και ένα εξωτερικό ψυχρό στρώμα. Το πάχος του αντικειμένου ρυθμίζεται με το φύσημα και τη συνεχή αλλαγή της θέσης της ράβδου ώστε να ελέγχεται το ποσοστό του γυαλιού που ρέει ανάμεσα στις δύο ψυχρές επιφάνειες.
- Η χύτευση (glass casting):Η υαλομάζα εξάγεται και στερεοποιείται σε μεγάλα κομμάτια, τα οποία χρησιμοποιούνται για αποθήκευση γυαλιού και χρήση του μετά από θέρμανση. Η χύτευση χρησιμοποιείται για την κατασκευή υαλότουβλων και υαλοπινάκων.
- Η κυλίνδρωση (glass rolling): Κατά τη διάρκεια αυτής της διεργασίας υαλομάζα περνάει ανάμεσα σε κυλίνδρους που ψύχονται με νερό. Το πάχος ρυθμίζεται από την απόσταση των κυλίνδρων. Η κυλίνδρωση εφαρμόζεται σήμερα σε όλες τις βιομηχανίες παραγωγής υαλοπινάκων. Είναι η ταχύτερη, το κόστος των παραγόμενων υλικών είναι μικρότερο από της εμφύσησης και η απόσβεση αρκετά δύσκολη. Τέλος, με τον τρόπο αυτό κατασκευάζονται υαλοπίνακες μεγάλου μήκους, στην επιφάνειά τους όμως εμφανίζονται κυματώσεις που παραμορφώνουν τα αντικείμενα.
- Η έλξη (drawn glass): Πρόκειται για μία σύγχρονη μέθοδο μέσω της οποίας παράγεται απευθείας επίπεδο γυαλί, επιτυγχάνοντας πολύ λεπτούς υαλοπίνακες. Το πάχος των υαλοπινάκων εξαρτάται από την ταχύτητα έλξεως.