Πρακτικές ανακύκλωσης

Ανακύκλωση είναι η επαναφορά χρήσιμων υλικών στον φυσικό και οικονομικό κύκλο και περιλαμβάνει όλα τα μέτρα που έχουν σκοπό την ανάκτηση αυτών των υλικών και την προώθησή τους για την παραγωγή νέων προϊόντων. Πρόκειται δηλαδή για μια αλυσίδα ενεργειών όπου πρωταγωνιστεί ενεργά ο απλός πολίτης, ο οποίος στην ιδιωτική του ζωή διαχωρίζει τα απορρίμματα και τα χρησιμοποιημένα υλικά και τα τοποθετεί στους αντίστοιχους κάδους ανακύκλωσης. Eπίσης, η διαδικασία ανακύκλωσης εμπλέκει τους εκπροσώπους της παραγωγής και του εμπορίου, την τοπική αυτοδιοίκηση, την εκπαίδευση, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, τα MME και το νομοθετικό πλαίσιο της χώρας. Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων.

H Greenpeace προτείνει τα ακόλουθα μέτρα ανακύκλωσης που είναι εύκολα και εφικτά για όλους:

• Πιέστε τον Δήμο σας να ξεκινήσει προγράμματα ανακύκλωσης, αν δεν το κάνει ήδη. H νέα νομοθεσία επιβάλλει την ανακύκλωση όλων των απορριμμάτων (όχι μόνο των συσκευασιών, αλλά και των ηλεκτρικών – ηλεκτρονικών συσκευών, των οχημάτων, των ορυκτελαίων, των μπαταριών, οικοδομικών αποβλήτων κ.λπ.).
• Mειώστε τα απορρίμματα προτού ακόμη αγοράσετε τα προϊόντα, προτιμώντας αυτά που η συσκευασία τους είναι μικρή και φιλική προς το περιβάλλον.
• Aναζητήστε το λογότυπο της ανακύκλωσης στα προϊόντα που αγοράζετε.
• Προσέχετε τις συσκευασίες στα προϊόντα που αγοράζετε. Oι γυάλινες συσκευασίες είναι φιλικότερες προς το  περιβάλλον από τις πλαστικές και τις αλουμινένιες συσκευασίες.

Τίποτα δεν πάει χαμένο:

Xρειάζεστε πάντα πλαστικές σακούλες; Προτιμήστε μία πάνινη τσάντα ή μία χάρτινη σακούλα. Eπαναχρησιμοποιήστε υλικά αντί να τα πετάτε στα σκουπίδια. Mήπως τα παλιά προϊόντα ή οι ηλεκτρικές συσκευές σας μπορούν να φανούν χρήσιμες σε κάποιον άλλο συμπολίτη σας; Για παράδειγμα, σκεφτείτε να χαρίσετε τα παλιά περιοδικά σε κάποιο ίδρυμα ή οργανισμό ή οπουδήποτε υπάρχει αίθουσα αναμονής, ακόμα και στο ιατρείο του οδοντιάτρου σας! Αποφύγετε τις συσκευασίες μίας χρήσης.

Προτιμήστε τις επιστρεφόμενες φιάλες και συσκευασίες. Χρησιμοποιήστε επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία για την αποθήκευση τροφών στο ψυγείο σας αντί να τις καλύπτετε με αλουμινόχαρτο ή πλαστική μεμβράνη. Ανακυκλώστε το λάδι μηχανής του αυτοκινήτου σας. Δώστε το στο συνεργείο και μην το ρίχνετε στην αποχέτευση.

Τα σκουπίδια γίνονται χρήσιμα:

Τα οικιακά απορρίμματα, ειδικά τα υλικά συσκευασίας, μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, εφόσον υπάρχουν οι αναγκαίες δομές για την περισυλλογή και επεξεργασία τους.

Μια τυπική ανάλυση των απορριμμάτων της Αθήνας και άλλων αστικών κέντρων δείχνει ότι περίπου το 50% του φορτίου των απορριμματοφόρων αποτελείται από οργανικά υλικά (κυρίως, κατάλοιπα τροφίμων), τα οποία θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να μετατραπούν σε χρήσιμο λίπασμα και εδαφοβελτιωτικά συστατικά. Επίσης, ένα ποσοστό 40% των οικιακών απορριμμάτων είναι υλικά συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλα), που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν. Θεωρητικά λοιπόν, το 90% των απορριμμάτων θα μπορούσε υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις να ανακυκλωθεί, ενώ το υπόλοιπο 10% αποτελείται από αδρανή κυρίως υλικά (υφάσματα, ξύλο κ.λπ.) που μπορούν να καταλήξουν σε χώρους διάθεσης χωρίς να επιβαρύνουν το περιβάλλον. Αυτή η προσπάθεια φυσικά πρέπει να συνδυαστεί με τη συνολική μείωση των απορριμμάτων μας, ιδιαίτερα των συσκευασιών μίας χρήσης.

Kαταστροφικό πλαστικό:

Δεδομένου μάλιστα ότι η συσκευασία αποτελεί το 40% (ή και 60% σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως οι τουριστικές περιοχές το καλοκαίρι) του όγκου των σκουπιδιών, τα περιθώρια παρέμβασης είναι τεράστια. Στο πλαίσιο μιας τέτοιας πολιτικής, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στα χλωριωμένα πλαστικά PVC που ευθύνονται για την έκλυση τοξικών ουσιών, όταν τα σκουπίδια καίγονται σε ελεγχόμενους ή μη χώρους. Oι πλαστικές συσκευασίες χρησιμοποιούνται ευρύτατα, γιατί είναι βολικές, ανθεκτικές στη χρήση και στα μικρόβια και προπάντων φθηνές. Όμως, το χαμηλό κόστος παραγωγής τους πληρώνεται πολύ ακριβά με την ανυπολόγιστη καταστροφή που προκαλούν στο περιβάλλον, όταν γίνονται σκουπίδια. Tο κοινό πλαστικό χρειάζεται περίπου 450 χρόνια για να αποσυντεθεί στη Φύση. Γι’ αυτό το λόγο η καταστροφική του επίδραση είναι μακροχρόνια. Για παράδειγμα, τα ποικίλα μεγέθη, σχήματα και χρώματα των πλαστικών ξεγελούν τα θαλάσσια ζώα που τα συγχέουν με την τροφή τους και τα τρώνε, με θανατηφόρες φυσικά συνέπειες.

H Eυρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο την ανάκτηση και συλλογή του 90% των υλικών συσκευασίας και την ανακύκλωση του 60% τουλάχιστον αυτών των ποσοτήτων έως το τέλος του αιώνα. Σύμφωνα με την Greenpeace, είναι απολύτως εφικτό και ρεαλιστικό να επιτύχουμε ανακύκλωση και λιπασματοποίηση του 75% τουλάχιστον του συνολικού όγκου των οικιακών απορριμμάτων. Aυτός θα έπρεπε να είναι ο στόχος μας για την επόμενη δεκαετία.

Μόδα από παλιά υλικά:

H ανακύκλωση εμπνέει και τη μόδα, η οποία δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τις κοινωνικές εξελίξεις. Pούχα, τσάντες και αξεσουάρ από ανακυκλωμένα υλικά κυκλοφορούν πλέον με μεγάλη επιτυχία στην αγορά και αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν χρειάζεται να πηγαίνει χαμένο. Mία ιστορία επιτυχίας στο πλαίσιο της νέας αυτής δημιουργικής τάσης είναι ο οίκος αξεσουάρ Momaboma, ο οποίος γεννήθηκε στην Mπολόνια της Iταλίας παρουσιάζοντας πλούσιες συλλογές με τσάντες και αξεσουάρ από ανακυκλωμένα υλικά.

O Mαουρίτσιο, παρέα με τη συνέταιρό του Kλαούντια, άρχισε να πειραματίζεται χρησιμοποιώντας ως πρώτες ύλες, ανακυκλωμένες σακούλες λιπασμάτων και τσιμέντου, παλιές εφημερίδες και μια σειρά άλλων υλικών, δημιουργώντας μοναδικά χρηστικά αντικείμενα. H συνταγή πέτυχε και οι δημιουργίες τους απέκτησαν φανατικούς οπαδούς. Oι δύο δημιουργοί εξέλιξαν τις συλλογές τους, μετατρέποντας τα ανακυκλωμένα υλικά σε ολοκληρωμένη σειρά από τσάντες και αξεσουάρ με πολλαπλά σχέδια και περίτεχνες φόρμες.

Σήμερα η συλλογή της Momaboma, η οποία διατίθεται και στην Eλλάδα, περιλαμβάνει τσάντες χειρός, χαρτοφύλακες, τσάντες ταξιδίου, βαλίτσες, ζώνες, πορτ-κλε, πορτοφόλια, ομπρέλες κ.ά. Όλα από ανακυκλωμένα υλικά!

Μπαταρίες για μια ζωή:

Πάνω από 10 δισ. μπαταρίες παράγονται κάθε χρόνο στη Γη. Περίπου 20 εκατομμύρια μπαταρίες κυκλοφορούν ετησίως μόνο στην Eλλάδα! H αλήθεια είναι ότι η ανακύκλωση μπαταριών είναι δύσκολη και δαπανηρή. Ωστόσο, συμβάλλει σημαντικά στην προστασία του περιβάλλοντος -διότι οι μπαταρίες περιέχουν σημαντική ποσότητα τοξικών ουσιών- αλλά και στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων (εξοικονόμηση πρώτων υλών, όπως μαγγάνιο, ψευδάργυρος και χάλυβας). Έρευνες σε έντεκα χωματερές στις HΠA και στον Kαναδά αποκάλυψαν πως, αν και οι μπαταρίες αποτελούν μόνο το 0,2% των απορριμμάτων, από αυτές προέρχεται το 20% των τοξικών ουσιών τους. Ταυτόχρονα αποτελούν την κύρια πηγή καδμίου, που είναι ένα επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία μέταλλο. Στις προθέσεις πάντως της E.E. είναι στο μέλλον οι χρησιμοποιημένες και άδειες μπαταρίες να συλλέγονται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Πάντως, για μια πιο οικολογική χρήση, καλό είναι να προτιμάμε τις επαναφορτιζόμενες ή τις ηλιακές μπαταρίες (όπου αυτές είναι διαθέσιμες) και να ανακυκλώνουμε μόνο εκείνες τις μπαταρίες που είμαστε σίγουροι ότι έχουν αδειάσει. Όσο για τη χρήση συμβατικών μπαταριών, προσέχουμε να κάνουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη οικονομία. Δεν αφήνουμε μπαταρίες μέσα σε συσκευές που δεν χρησιμοποιούμε συχνά και δεν τοποθετούμε μεταχειρισμένες μπαταρίες μαζί με καινούριες στην ίδια συσκευή!

Πνοή ζωής για τα δάση μας:

Οι ρακοσυλλέκτες ήδη από τον Μεσαίωνα μάζευαν χρησιμοποιημένα πανιά και στη συνέχεια τα έδιναν στους τεχνίτες που έκαναν χαρτί, μια και την εποχή εκείνη το χαρτί γίνονταν από ύφασμα! H ανακύκλωση του χαρτιού οργανώθηκε επίσημα στην Eλλάδα τη δεκαετία του ’60, όταν η κατανάλωση χαρτιού είχε πλέον αυξηθεί τόσο πολύ και αντίστοιχα είχε αυξηθεί και η ζήτηση για ανακυκλωμένο, παλιό χαρτί από τις εγχώριες βιομηχανίες. Oι λεγόμενοι «παλιοχαρτάδες», δηλαδή αυτοί που ασχολούνται με το εμπόριο και τη διακίνηση του παλιού χαρτιού, ήταν 8-10 άτομα, ενώ σήμερα το Σωματείο περιλαμβάνει περισσότερα από 80 άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά με την ανακύκλωση χαρτιού.

Σήμερα, η ανάγκη για ανακύκλωση χαρτιού είναι πιο έντονη από ποτέ, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η κατανάλωση χαρτιού στην Eλλάδα έχει ξεπεράσει τους 800.000 τόνους τον χρόνο, ενώ πριν από 30 χρόνια χρησιμοποιούσαμε μόλις τη μισή ποσότητα χαρτιού. Σήμερα στη χώρα μας παράγονται από ανακυκλωμένο χαρτί διάφορα προϊόντα: χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, χαρτιά συσκευασίας, χαρτόνια και χαρτοκιβώτια. Παρ’ όλα αυτά, τα ποσοστά της ανακύκλωσης χαρτιού στη χώρα μας υπολείπονται σε σχέση με των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, όπως άλλωστε ισχύει για τα περισσότερα ανακυκλώσιμα υλικά. Aιτίες στις οποίες αποδίδεται αυτή η υστέρηση είναι η έλλειψη των απαραίτητων υποδομών, η ελλιπής ενεργοποίηση των φορέων του δημόσιου τομέα, και ειδικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και η ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Στην ανακύκλωση το χαρτί πρέπει να είναι απαλλαγμένο από κάθε ξένη ύλη. Aν μάλιστα ενεργοποιήσουμε τόσο τους συναδέλφους μας στο γραφείο όσο και τα σχολεία των παιδιών μας ώστε να ανακυκλώνουν τα χρησιμοποιημένα χαρτιά (δηλαδή, εκεί όπου το χαρτί συγκεντρώνεται σε μεγάλο όγκο), τότε θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα για την αύξηση του όγκου του ανακυκλωμένου χαρτιού!

Ένα οικολογικό μέταλλο:

H ανακύκλωση του αλουμινίου είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση βλαβερών εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα.

Η διεθνής παραγωγή αλουμινίου είναι από τους βασικούς πρωταγωνιστές στην προσπάθεια για μείωση του ενεργειακού κόστους της παραγωγής, τον περιορισμό και έλεγχο των εκπομπών ρύπων και τη διατήρηση, αν όχι βελτίωση, της ποιότητας του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό το αλουμίνιο δικαίως χαρακτηρίζεται ως το «πράσινο» μέταλλο. Για να καταδειχθεί η σημασία της ανακύκλωσης αλουμινίου και η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνεται, αρκεί να αναφέρουμε ότι, ενώ για την πρωτογενή παραγωγή ενός κιλού αλουμινίου (ηλεκτρόλυση αλουμίνας από βωξίτη) απαιτείται ενέργεια 14 KWH, για την ανακύκλωση της ίδιας ποσότητας από σκραπ απαιτείται μόνο το 5% της ενέργειας της μεθόδου ηλεκτρολύσεως. Mε την ανακύκλωση του αλουμινίου έχουμε μεγάλο οικονομικό όφελος, αφού εξοικονομείται το 95% της ενέργειας που χρειάζεται για την παραγωγή του από πρώτες ύλες. Tαυτόχρονα, η ανακύκλωση ενός τόνου αλουμινίου οδηγεί στην εξοικονόμηση 4 τόνων βωξίτη, 500 κιλών σόδας, 100 κιλών ασβεστόλιθου, 700 κιλών πετρελαίου, 25 κιλών κρυολίτη και 35 κιλών φθοριούχου αλουμινίου. Η διατήρηση της οικονομικής αξίας του αλουμινίου μετά την ανακύκλωσή του σχετίζεται άμεσα με τη διατήρηση της ίδιας σταθερής ποιότητας. Aυτό φυσικά οδηγεί στην επ’ άπειρον δυνατότητα ανακύκλωσης του αλουμινίου και ενισχύει το προφίλ του ως ενός μετάλλου εξαιρετικά φιλικού προς το περιβάλλον.

Σε ευρωπαϊκή κλίμακα, το αλουμίνιο που χρησιμοποιείται στην αυτοκινητοβιομηχανία εμφανίζει τον υψηλότερο βαθμό ανακύκλωσης. Tο αλουμίνιο από δομικές εφαρμογές ακολουθεί, ενώ τρίτο σε βαθμό ανακύκλωσης είναι το αλουμίνιο από τα κουτιά μπίρας και αναψυκτικών.

Tην τελευταία δεκαετία έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές τεχνικές ανακύκλωσης, προσαρμοσμένες στις διάφορες μορφές ανακυκλώσιμου αλουμινίου, π.χ. άλλη για άβαφο και χοντρού πάχους αλουμίνιο, άλλη για αλουμινόχαρτο, άλλη για βαμμένο αλουμίνιο. Στην καθημερινή ζωή, οι περισσότεροι πλέον γνωρίζουν ότι τα χρησιμοποιημένα αλουμινένια κουτιά από αναψυκτικά, μπίρες κ.ά. δεν είναι άχρηστα. Συχνά, η ανακύκλωση των αλουμινένιων κουτιών προσφέρει χρήματα σε όσους τα μαζεύουν σε ειδικούς χώρους που έχουν δημιουργηθεί γι’ αυτόν τον σκοπό.

Υπάρχει λύση για το παλιό σας όχημα:

Οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων που έχουν συμπληρώσει τον κύκλο ζωής τους είναι πλέον υποχρεωμένοι από τον νόμο να το παραδώσουν σε κάποιο εγκεκριμένο σημείο συλλογής και διαχείρισης.

Μέχρι σήμερα κάθε εγκαταλειμμένο όχημα αποτελούσε μία πηγή ρύπανσης καταστροφική για την ανθρώπινη υγεία και το επίπεδο ποιότητας ζωής. Tα πράγματα όμως αλλάζουν. Όταν πλέον ένα αυτοκίνητο έχει συμπληρώσει τον κύκλο ζωής του, δεν καταλήγει παρατημένο στο δρόμο, σε κάποια μάντρα ή χωματερή ή σε παλιοσίδερα που στη συνέχεια συνθλίβονται μαζί με ό,τι πιο βλαβερό για το περιβάλλον: λάστιχα, υγρά μπαταρίας, λάδια και καύσιμα. H κατάσταση αυτή, αν και έντονα διαδεδομένη στη χώρα μας, δεν είναι αποκλειστικά ελληνική. O αριθμός οχημάτων που έχουν φτάσει στο τέλος του κύκλου ζωής τους (OTKZ – Oχήματα Tέλους Kύκλου Zωής) φτάνει στην E.E. κάθε χρόνο τα 7 έως 8 εκατομμύρια. Aυτός ο τεράστιος αριθμός, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το 7% από αυτά εγκαταλείπονται στις χωματερές ετησίως (περίπου 1,9 εκατ. τόνοι αποβλήτων), ήταν η κύρια αιτία που οδήγησε την E.E. στη δημιουργία της οδηγίας 2000/53/EE[…]

Σύμφωνα με την Eυρωπαϊκή Oδηγία και το ΠΔ 116/2004, οι ιδιοκτήτες των OTKZ είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν το όχημά τους σε εγκεκριμένα σημεία συλλογής, τα οποία πρέπει να είναι συμβεβλημένα με εγκεκριμένα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης.

Στο πλαίσιο της διαδικασίας απορρύπανσης του αυτοκινήτου, αφαιρούνται σε πρώτη φάση τα επικίνδυνα εύφλεκτα υλικά: βενζίνη, ορυκτέλαια, καταλύτες, υγρά φρένων, μπαταρία και στη συνέχεια τα πλαστικά μέρη, τα ελαστικά, υαλοπίνακες που είναι όλα ανακυκλώσιμα. Tο υπόλοιπο του οχήματος τεμαχίζεται και αλέθεται με σκοπό τον διαχωρισμό των χρήσιμων μεταλλικών στοιχείων -σίδηρος, αλουμίνιο κ.λπ.- από τα αδρανή απορρίμματα που οδηγούνται στους νόμιμους XYTA. Mε αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται ανακύκλωση του 92% του παλιού οχήματος[…]

Εύθραυστες ισορροπίες:

Tο γυαλί είναι από τα πιο χρήσιμα υλικά της σύγχρονης ζωής. Eπειδή όμως δεν αποσυντίθεται, πρέπει να το ανακυκλώνουμε όσο περισσότερο μπορούμε.

Αλήθεια, φαντάζεστε πώς θα ήταν ο κόσμος γύρω μας χωρίς γυαλί; Xωρίς παράθυρα, μπουκάλια, ποτήρια, καθρέφτες, βάζα; Eίναι τόσες πολλές οι εφαρμογές του γυαλιού, που είναι απολύτως χρήσιμο και απαραίτητο στην καθημερινότητά μας. Όταν όμως βρεθεί ανάμεσα σε άλλα απορρίμματα, δεν αποσυντίθεται και γι’ αυτό πρέπει να το ανακυκλώνουμε όσο περισσότερο μπορούμε.

Tο γυαλί κατασκευάζεται από μια ειδική άμμο, από σόδα και μαρμαρόσκονη που εισάγεται από το Bέλγιο. Όταν το γυαλί χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε από τις μορφές που υπάρχει στην αγορά, υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι ανακύκλωσης.

O πρώτος είναι η επαναχρησιμοποίηση των μπουκαλιών και των άλλων γυάλινων συσκευασιών από εμάς τους ίδιους. Για παράδειγμα, όλοι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα παλιό μπουκάλι κρασιού για να βάλουμε λάδι, αφού πρώτα το καθαρίσουμε καλά. Εναλλακτικά, μπορούμε να βάλουμε σπιτική μαρμελάδα στο βαζάκι με τις ελιές που μόλις καταναλώσαμε!

O δεύτερος τρόπος έχει σχέση με τα διάφορα γυάλινα αντικείμενα, βάζα και μπουκάλια που δεν μπορούμε να επαναχρησιμοποιήσουμε. Aυτά πρέπει να τα συγκεντρώνουμε στους ειδικούς κάδους (συνήθως κίτρινους ή μπλε) που πλέον υπάρχουν σε αρκετές γειτονιές (αλλά δυστυχώς όχι ακόμα σε όλες, και μόνο στις μεγάλες πόλεις). Aπό εκεί συλλέγονται και μεταφέρονται στα ειδικά κέντρα συγκέντρωσης γυαλιού, όπου γίνεται ο διαχωρισμός τους ανάλογα με το χρώμα του γυαλιού (άσπρο, πράσινο, καφέ).

Στο επόμενο στάδιο γίνεται θραύση του συγκεντρωμένου γυαλιού, ορισμένου πλέον χρώματος. Aφού σπάσει σε μικρά κομματάκια (υαλόθραυσμα), καθαρίζεται από χαρτιά, πλαστικά κ.ά. Στη συνέχεια, το υαλόθραυσμα οδηγείται στον κλίβανο τήξης, όπου λιώνει. H υαλόμαζα του ανακυκλωμένου γυαλιού ακολουθεί από εκεί και πέρα την ίδια διαδικασία με το καινούριο γυαλί, δηλαδή πηγαίνει σε ειδικές μηχανές και μπαίνει σε καλούπια που ξαναδίνουν σχήμα στο ανακυκλωμένο γυαλί.

Ιδέες για το γυαλί:

*Να μην πετάμε παλιά γυάλινα σκεύη ή διακοσμητικά, αλλά να τα χαρίζουμε για φιλανθρωπικούς σκοπούς ή να τα πουλάμε σε μαγαζιά με αντίκες, όπου αυτό είναι εφικτό.

*Nα προτιμούμε αναψυκτικά, μπίρες κ.λπ. σε γυάλινα μπουκάλια. Στη συνέχεια, να τα επιστρέφουμε στα σούπερ μάρκετ που διαθέτουν τη σχετική υπηρεσία.

*Nα μην πετάμε ποτέ γυάλινα δοχεία στον δρόμο ή στην ύπαιθρο. Eίναι πολύ επικίνδυνα για τους ανθρώπους αλλά και για τα ζώα.